लैङ्गिक हिंसा कहिलेसम्म ?
सरस्वती पाण्डे/लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको १६ दिने अभियान सुरु भएको छ । महिला मात्रै पनि होइनन् पुरुष पनि अहिले हिंसाको सिकार हुने गरेका समाचार सुनिन्छ । हिंसा विभिन्न कारणले हुन्छ । जसमध्ये महत्त्वपूर्ण कारणहरूमा सामाजिक कारण, आर्थिक कारण, राजनीतिक तथा मनोवैज्ञानिक कारण हुन् । नैतिकता र जनचेतनाको कमीको कारण हिंसा हुने गर्दछ । कस्तो परिवारमा, कस्तो समाजमा कसरी बसेका छौं भन्ने कुराले पनि हिंसाको पृष्ठभूमि थाहा हुन्छ । नैतिक आचरण शुद्ध नुहुने र आर्थिक प्रलोभनमा परेर हिंसा हुँदै आएका घटनाहरू प्रशस्त छन् ।
लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको १६ दिने अभियान चलिरहँदा हिंसा र बलत्कारमा संलग्नलाई अझै सरकारले पत्ता लगाएर कारवाही गर्न नसक्नुले सरकारमाथि चुनौती थपिएको छ । निर्मला पन्तको बलत्कारपछि हत्या भएको घटनाले समाजमा तरङ्ग उत्पन्न गराएको छ । पन्तका बा, आमा अझैं पनि न्यायका निम्ति सडकमा छन् । बिरामी परेका छन् । मानसिक अवस्था बिग्रिएको छ । न्यायका लागि महिनौं वित्न लाग्दा पनि सरकारले अनेक बहाना बनाउनु आफैंमा लज्जापूर्ण हो ।
नेपालले महिला हकअधिकारको संरक्षणमा ठूलो उपलब्धि हासिल गरेको भए पनि व्यवहारमा भने त्यो देखिंदैन । व्यवहारमा देखिन्थ्यो भने दिन दिनै हत्याहिंसा र बलत्कारका समाचार सुन्न पर्दैनथ्यो होला । हामी विश्वस्थ हुन सकेका छैनौं । हामीलाई सबैमाथि शंका छ । हामीमा शंका उत्पन्न गराउने तत्त्व भनेकै यही समाज हो । यसतर्फ सरकार दत्तचित्त भएर नलागेको अनुभव र अनुभूति हामीले गरेका छौं । सरकारका उच्चपदस्थ कर्मचारी, नेता, मन्त्री लगायत कुनै न कुनै रूपमा हिंसामा संलग्न भएका छन् । यो सहतमा कुनै बेला अवश्य देखिन्छ । जरा गाडेर धेरै दिन बस्न सकिदैन ।
सरकारले महिलाविरुद्ध हुने सबै किसिमका हिंसाप्रति शून्य सहनशीलताको नीति अवलम्बन गरे पनि कार्यान्वयन फितलो भएको छ । लैङ्गिक हिंसाको अपराधमा संलग्न हुने जोसुकैलाई कानूनबमोजिम कडा सजाय दिन सरकार दृढ छ भनेर प्रधानमन्त्री, मन्त्री तथा नेताहरू भाषण गर्दछन् । तर हिंसा भने रोकिएको छैन । मुलुकी देवानी संहिता र मुलुकी अपराध संहिताको प्रभावकारी कार्यान्वयबाट सबै प्रकारका हिंसा अन्त्यका लागि थप बल पुग्न सक्छ । लैङ्गिक विभेदको अन्त्य गर्न सबैले सङ्कल्प गर्नु आवश्यक छ । प्रत्येक नेपाली महिलालाई विनालैङ्गिक भेदभाव समानवंशीय हक, सुरक्षित मातृत्व र प्रजनन स्वास्थ्यसम्बन्धी हक, राज्यका सबै निकायमा समानुपातिक समावेशी सिद्धान्तका आधारमा सहभागी हुने हकलगायत मौलिक हक प्रत्याभूत गरेको छ ।
सङ्घ, प्रदेश र स्थानीय तहका निर्वाचनबाट विभिन्न तहको नेतृत्वमा निर्वाचित भएकामध्ये ४१ प्रतिशत महिला नै छन् । यो तथ्याङ्क दक्षिण एशिया र विश्वकै लागिसमेत प्रेरणादायी छ । मानव अधिकारको विश्वव्यापी घोषणा १९४८, राजनीतिक तथा नागरिक एवम् आर्थिक सामाजिक तथा सांस्कृतिक अधिकारसम्बन्धी अनुबन्ध १९९६ र महिलाविरूद्ध हुने सबै प्रकारका भेदभाव अन्त्य गर्ने महासन्धि १९७९ को नेपाल पक्ष राष्ट्र भएकाले ती महासन्धिको सरकारले पूर्ण पालना गर्ने ती महासन्धिको पक्ष राष्ट्रका रूपमा दायित्व बोध गर्दै नेपाल सरकार महिला केन्द्रित नीति, कानून, योजना र संरचना तथा कार्यक्रम निर्माण गरी उपलब्ध स्रोत र साधनको अधिकतम प्रयोग गरेर महिलाको जीवनस्तर माथि उठाई समृद्ध र सुखी समाज निर्माण गर्नु नै आजको आवश्यकता हो ।
सरकारले महिलाको हकअधिकार सुनिश्चित गर्दै महिलाविरुद्ध हुने कुनै पनि प्रकारका हिंसा तथा विभेदको पूर्णरूपमा अन्त्य गर्न संकल्प गर्नुपर्छ । हत्याहिंसामा संलग्न जोसुकैलाई पनि कानुन अनुसार कारवाही गर्न सके सबैले न्यायको अनुभूति गर्न सक्छन् । व्यक्ति, परिवार, समाज र सिङ्गो राष्ट्र लैङ्गिक हिंसाको नकारात्मक प्रभावबाट ग्रसित हुने भएकाले त्यसका कारकको निर्मूल गर्ने कुरामा सरकार गम्भीर रहन आवश्यक छ ।
Comments
अरु समाचार
-
कम्युनिष्ट नैतिकता र व्यवहारका पर्याय नेता खड्ग राई
खडगबहादुर राई नेपाली राजनितिमा एक उदयमान नेतृत्व हुनुहुन्छ । विद्यार्थी कालदेखि आफ्नो उर्वर समय नेकपा एमालेका लागि खर्चिनु भएका उहाँ...
-
रूसी दार्शनिक अलेक्जेन्डर दुगिनको सभ्यतागत दृष्टिकोण
रुस सुरूदेखि पश्चिमसँग सभ्यताको युद्धमा छ। जुन युद्धलाई प्रभावकारीरूपमा सामना गर्नका लागि यी योजनाहरूको पदानुक्रमलाई ध्यानमा राख्न आवश्यक छ ।...
-
सकिएकै हो त इतिहास अध्ययनको औचित्य ?
काठमाडौं । असाध्यै उपेक्षित विषय हुन पुगेको छ, यतिखेर इतिहास विषय । हुन त त्रिभुवन विश्वविद्यालयकै मानविकी तथा सामाजिकशास्त्र सङ्कायको...
-
नेपालमा जनसङ्ख्या – ‘पोलिसी डिपार्चर’ को उपयुक्त समय (विचार)
काठमाडौं । एसियाका अन्य देशमा जस्तै नेपालमा पनि जनसङ्ख्या वृद्धि मुख्य समस्याका रुपमा रहेको लामो समय प्रचार गरियो । देशको...
-
ज्येष्ठ नागरिक समाजका जीवित पाठशाला हुन् : पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी
काठमाडौं । पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले जीवनभरको सङ्घर्ष र भोगाइबाट आर्जित ज्ञान, सीप र अनुभवले भरिपूर्ण ज्येष्ठ नागरिक जीवित पाठशाला रहेको...
-
नेपाल र रसिया बीचको सहकार्य ‘विकास र समृद्धिको आधार’
नेपाल दुई ठूला उदयीमान विश्वशक्ति चीन र भारतका बीचमा रहेको भू-रणनीतिक हिसाबले अति संवेदनशील देश हो। भारत र चीन बीचको...
-
साहसिक पर्यटन ‘ट्रेकिङ’: बढ्दो आकर्षण, केही चुनौती
काठमाडौँ । विश्वमै ट्रेकिङ (पदयात्रा) का लागि आकर्षक गन्तव्यमा पर्ने नेपालमा पछिल्लो समय सम्भावना धेरै देखिएको छ । यतिखेर ट्रेकिङमा...
-
१६ औँ योजनाः लक्ष्यमै केन्द्रित दिगो विकास
काठमाडौं । मन्त्रिपरिषदको बैठकले १६ औँ पञ्चवर्षिय आवधिक योजनाको अवधारणापत्र स्वीकृत गरेको छ । राष्ट्रिय योजना आयोगको पूर्ण बैठकले पहिचान...
-
नेपाल विश्वकै ठूलो सुरक्षाप्रदायक राष्ट्र: सुरक्षाविद् थापा
काठमाडौं । सुरक्षाविद् चिरनजङ्ग थापाले नेपाल विश्वकै एक ठूलो सुरक्षा प्रदायक देश रहेको बताएका छन् । उनले विश्वका ठूला आणविक...